Chirchiq davlat pedagogika universitetida Prezident maktablari o‘quv dasturi hamda xalqaro ta’lim muassasalarining standartlarini o‘rganish ishlari boshlandi.

    Dunyoning taraqqiy etgan davlatlarida ta’lim-tarbiya ishlarining yo‘lga qo‘yilishi va ularning maktablarda amalga oshirilganini o‘rganish milliy ta’lim tizimi rivoji uchun katta ahamiyatga ega. Bu orqali biz milliy ta’lim tizimini yangitdan tashkil qilish, umumiy o‘rta ta’lim tizimida olib borilayotgan islohotlar eskirib, o‘z dolzarbligini yo‘qotib borayotgan faoliyat shakllari va usullaridan tezroq xalos bo‘lish, uni munosib tarzda yangilashda qo‘shimcha boy manbalarga ham ega bo‘lamiz. Zotan, hozirgi zamon ta’limida davlat va jamiyat talabi va manfaatlari aks etib turishi kerak.

     Mamlakatimiz ta’lim tizimi jahonning rivojlangan davlatlari ta’lim sohasidagi innovatsiyalar qo‘llanilayotgani, ta’limning dunyo standartiga moslashuvi sababli o‘ta muhim o‘tish davrini boshdan kechirmoqda. Bu esa yangi turdagi ta’limni shakllantirish kabi dolzarb vazifalarni hal etishni taqozo etadi. Jahon tajribasi shuni ko‘rsatmoqdaki, umumiy o‘rta ta’lim tizimi, oliy ta’lim muassasalari, ilmiy markazlar, ta’lim tizimi davlat boshqaruv tashkilotlari va mahalliy o‘zini-o‘zi boshqarish organlari, institutsional sarmoyadorlar o‘rtasidagi hamkorlikni yo‘lga qo‘ymasdan turib rivojlangan tizimni qurish mumkin emas.

     Yurtimizda rivojlangan xorijiy davlatlar ta’lim tizimini o‘rganish va joriy etish bo‘yicha qator huquqiy hujjatlar qabul qilinmoqda. Jumladan, Prezidentimizning 2019 yil 29 apreldagi “O‘zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi tizimini 2030 yilgacha rivojlantirish kontseptsiyasini tasdiqlash to‘g‘risida”gi farmonida xalq ta’limi tizimida foydalanilayotgan darsliklar sifatini oshirish, xorijiy o‘quv qo‘llanmalarni qo‘shimcha yoki muqobil o‘quv materiallari sifatida qo‘llash amaliyotini yo‘lga qo‘yish, yuqori natijalarga erishgan yuqori sinf o‘quvchilariga rivojlangan xorijiy davlatlarda hamkorlik dasturlari orqali maqsadli ta’lim olish tartibini joriy etish, xorijiy tillar va axborot-kommunikatsiya texnologiyalarini o‘qitish jarayoni metodik yordam ko‘rsatish belgilab qo‘yilgan. Bu bizning ta’lim tizimimizda ham horijdagi o‘quv-tarbiya ishlarining yo‘lga qo‘yilishiga e’tibor va qiziqishning tez sur’atlar bilan o‘sib borayotganidan dalolat.  

     Xalq ta’limi tizimida chet el ta’limini o‘rganish bilan shug‘ullanuvchi muassasalar ham tashkil topmoqda. Ta’lim-tarbiya bilan bog‘liq barcha sa’y-harakatlar bilim beruvchi, tarbiyalovchi, ziyo tarqatuvchi, boshqa mutasaddi shaxslar, qisqasi, ustoz va murabbiylar bilan bilim oluvchi, tarbiyalanuvchi, umuman olganda, o‘quvchi va talabalar misolidagi shogirdlarlarning birgalikdagi aqliy va jismoniy mehnati, hamkorlikdagi yoki mustaqil mehnati, faolligi va ijodiy fikrlashidan iborat bo‘lgan ko‘pqirrali va murakkab jarayonlardir.

     Keyingi yillarda yuz berayotgan tub o‘zgarishlar barcha sohalarda yangicha innovatsion yondashuvlar, mavjud qarashlar, amaldagi chora-tadbirlar va faoliyatga munosabatlarni zamonaviy tendentsiyalar va standartlar asosida isloh etishni taqozo qilmoqda. Istiqlol yillarida ta’lim va kadrlar tayyorlash sohasida ko‘plab ijobiy ishlar amalga oshirilganini ta’kidlagan holda, aytishimiz joizki, maqsadlar va ularga erishishning usul va vositalarini aniq belgilay olmaslik, mehnat bozori talablarini chuqur o‘rganmaslik, undagi talab va taklifning nomuvofiqligi, odamlarning ijtimoiy ahvoli va xohish-istaklarini inobatga olmaslik oqibatida anchagina jiddiy xato va kamchiliklar ham kuzatildi. Natijada, “Ta’lim to‘g‘risida”gi qonun va “Kadrlar tayyorlash Milliy dasturi”da nazarda tutilgan talablar to‘liq ijrosini topmadi.

     O‘tgan yillar davomida biz barcha sohalar kabi ta’lim va kadrlar tayyorlash sohasida ham o‘zimizga xos va mos yo‘lni topishga ko‘proq e’tibor qaratdik. Keyingi yillarda xalqaro darajada dars bera olish layoqatiga ega kadrlarni tayyorlash zarurati davlatimiz ta’lim siyosatida muhim vazifa bo‘lib turibdi. Bunga erishish uchun qator xalqaro talablarga to‘la javob bera oladigan ta’lim muassasalarini tashkil etish borasida qator ishlar amalga oshirilmoqda. Shulardan eng asosiysi Prezident maktablari tashkil etildi va ushbu maktablarda jahon ta’lim standartlariga asoslangan darslar joriy etilgan.

     Har qanday ta’lim shaklida, eng avvalo, kelajak avlodni tarbiyalashga mas’ul o‘qituvchi shaxsi va professional kompetentsiyasi muhim ahamiyat kasb etadi. Prezident maktablari uchun o‘qituvchi kadrlarni tanlab olishda ham qator talablar ishlab chiqilgan. Pedagogning muayyan sohada oliy pedagogik ma’lumot egallagan bo‘lishi, umumiy ta’lim muassasalarida 5 yildan kam bo‘lmagan pedagogik ish tajribasiga ega bo‘lishi, axborot-kommunikatsiya texnologiyalardan foydalana olishi kerakligi kabilar shular jumlasidan.

     Chirchiq davlat pedagogika universitetida Prezident maktablari o‘quv dasturi hamda xalqaro ta’lim muassasalarining standartlarini o‘rganish ishlari boshlandi. Dastlab Prezident maktabi dasturlari asosida kadr tayyorlash chorasi bo‘yicha yo‘l xaritasi ishlab chiqilgan bo‘lib, Toshkent viloyati Nurafshon shahridagi Prezident maktabi o‘rtasida hamkorlik memorandumi imzolandi. Samarali natijaga erishishning asosiy sharti pedagogik amaliyotni Prezident maktabida o‘tkazish ekanligi aniqlandi va bu borada ham me’yoriy hujjatlar tayyorlanmoqda.

     Hozirgi kunda o‘qituvchi shaxsiga qo‘yilayotgan talablardan biri, o‘z sohasi bo‘yicha etarlicha bilim, ko‘nikma, malaka va tajribaga ega bo‘lish bilan bir qatorda tashkilotchilik qobiliyati, kreativ fikrlash salohiyati, inson psixologiyasini bilish darajasi, ravon va ifodali nutq sohibi bo‘lishi, muloqotmandlik, jamoa bilan ishlay olish qobiliyati kabi fazilatlarni ham egallagan bo‘lishlari shart.

     O‘qituvchilik kasbi muqaddas kasblardan biri. Agar dehqon erga qadagan urug‘i hosilini bir yilda olsa, bog‘bon ekkan niholi mevasini uzog‘i bilan uch yilda oladi. Ustoz-murabbiy esa bergan ta’lim-tarbiyasi natijasini uzoq yillar kutadi. Shunday ekan, ertangi kunimiz ravnaqi, iqtisodiy-ijtimoiy va ma’naviy jabhalardagi muvaffaqiyatlarimiz bugungi kunda berayotgan saboqlarimizga chambarchas bog‘liqdir. Mashhur ma’rifatparvar adib Abdulla Avloniy millat tarbiyasiga qaratilgan asarlarida “bolalarda fikrlash iqtidorini hosil qilish, fikr tarbiyasi benihoya zarur va muqaddas bir vazifa ekanligini ta’kidlab, u muallimlarning “diqqatlariga suyalgan, vijdonlariga yuklangan” bo‘lib, ularning “yordamiga so‘ng darajada muhtoj”, deb yozgan edi. To‘g‘ri qayd etilganidek, “fikrning quvvati, ziynati, kengligi” albatta muallimga bog‘liqdir. Zotan, bu fikrlar qariyb yuz yillar muqaddam aytilgan bo‘lib, hozirgi kunda bu mas’uliyat ko‘p karra oshganini hayot yaqqol ko‘rsatib turibdi.